Yeni Vergi Sistemiyle İlgili Kritik Rakam: '75 Bin TL Maliyeti Var!' Dükkan Açmadan da Etkileniyorsunuz!

Vergi sisteminde önemli bir değişiklik gerçekleştirildi ve basit usulün kapsamı kısıtlandı. Bu yeni düzenlemeye göre, büyük şehirlerdeki taksi, minibüs sahibi esnaflar, tamirciler ve kuyumcular artık basit usule değil, gerçek usule göre vergi ödemekle yükümlü olacak. Bu, KDV, stopaj ve gelir vergisi kapsamına girecekleri anlamına geliyor. Peki, bu yeni vergi düzenlemeleri esnafı nasıl etkileyecek? İşte merak edilenler...

Ekol TV'de gerçekleştirilen bir yayında Mali Müşavir İsmet Çetinkaya şu noktalara dikkat çekti:

"Türkiye genelinde tahminlere göre 800-850 bin civarında basit usulde vergi mükellefi bulunuyor. Vergilendirme iki yöntemle yapılıyor; biri basit usul, diğeri ise gerçek usul. Daha önce 850 bin mükellef basit usul kapsamındaydı. Ancak iki gün önce yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı kararıyla, Resmi Gazete'de yayınlanan değişiklikle, büyükşehirlerdeki bazı sektörler artık gerçek usul ile vergilendirilmeye başlanacak."

Eğer bu durumu 7 başlık altında inceleyecek olursak, ilk aşamada her türlü emtia üreten ticari faaliyetlere sahip olanlar basit usule tabi olarak vergi mükellefi olamayacaklar. Tüm alım-satım işlemleri... Pazarcılar da bu kapsama dahil. Yani el arabasıyla sokaklarda dolaşarak satış yapan biri bile büyükşehir sınırlarında artık basit usule tabi vergi mükellefi durumunda olmayacak. İnşaat sektöründekiler, inşaat faaliyeti yürütmedikleri takdirde bile gerçek usule tabi olurlar. Ayrıca, tamir, tadilat ve dekorasyon hizmeti verenler de basit usule tabi olmayacaklar. Oto tamircileri ve oto sanayi sitelerindeki tamirciler de bu kapsamın dışındadır. Lokantalar ve diğer yiyecek içecek hizmeti veren mekanlar, eğlence ve dinlenme yerleri de, örneğin kahvehaneler, basit usule tabi olamayacaklar. Şehir içi yolcu taşımacılığı yapan taksi, dolmuş ve servis araçları da artık gerçek usul ile vergilendirilecek.

BASİT USUL VE GERÇEK USUL ARASINDAKİ FARKLAR

Basit usul ile gerçek usul arasındaki farkları açıklayalım. Basit usul kapsamında katma değer vergisi beyannamesi verme zorunluluğu yoktur; beyanda bulunmayacaksınız. Ancak gerçek usule geçtiğinizde her ay katma değer vergisi beyannamesi vermekle yükümlü olursunuz. İlginç bir şekilde, alım satım yapmadığınız dönemlerde bile 650 TL tutarında bir damga vergisi ödemeniz gerekecektir. Yılda 12 katma değer vergisi beyannamesi verileceği için yıllık toplam maliyet yaklaşık 7 bin 980 TL’ye ulaşmaktadır. Muhtasar beyannamesi de vermeniz gerekecek; yine yılda 12 muhtasar beyannamesi mevcut. Stopaj ise gerçek usulde bulunur, basit usulde yoktur. Eğer bir işyeriniz varsa ve ayda 5 bin TL kira ödüyorsanız, büyük şehir sınırları içinde yalnızca bu tutarı ödüyordunuz. Fakat gerçek usule geçince, devlete yüzde 25 stopaj ödemeniz gerekecek; yani aylık 1.250 TL olarak ek bir ödeme yapmalısınız. Ayrıca, yıllık gelir vergisi basit usulde söz konusu değilken, gerçek usulde beyanda bulunmanız zorunludur. Yıllık gelir vergisi hesaplanırken, üç ayda bir geçici vergi olarak devlete ödeme yapmanız da gerekecek.

Basit usulde defter tutma zorunluluğu yoktur; ne kadar evrakınız olursa olsun, e-beyan sisteminde belge işlenmesi yeterlidir. Ancak gerçek usule geçildiğinde defter tutma zorunluluğu doğmaktadır. Olympiyatlara tabi olan esnaflar kendi defterlerini tutamazlar; bunun için bir mali müşavirle çalışmaları gerekecektir. Yani defter tutmak için mali müşavir şarttır. Basit usul döneminde bir mali müşavirle anlaşma zorunluluğu yoktu, esnaf odaları da bu işlemleri izleyebiliyordu. Gerçek usule geçişte ise artık esnaf odaları, bu tür mükelleflerin defterlerini tutamayacak; dolayısıyla bir mali müşavirle anlaşmak zorunlu hale gelecek.

KUAFÖRLER, BERBERLER NASIL VERGİLENDİRİLECEK?

Basit usulün kendi içinde belirli koşulları vardır. Büyük şehirler için farklı, küçük yerleşim alanları için de farklı şartlar bulunmaktadır. Kuaförler açısından, son zamanlarda Maliye Bakanlığı’nın bu grubu incelediğine dair haberler çıkmıştı. Ancak bu durumda, kuaförlerin bağlı oldukları esnaf odalarının maliye ve gelir idaresine durumlarını etkili bir şekilde aktardıklarını görebiliyoruz. Fakat ekonomik temsilcilerin kendilerini doğru bir şekilde ifade edemedikleri için kuaförler muaf tutulmuş gibi görünüyor; ama gelecek dönemde kapsama alınmaları muhtemeldir.

BU UYGULAMANIN VATANDAŞA ETKİLERİ NELER OLACAK?

Hesaplamalara göre, yıllık sabit maliyet 75 bin lira düzeyindedir. Eğer dükkanınızı açmazsanız veya taksi koltuğuna oturmazsanız bile, mükellefiyet gereği yıllık mali müşavir ücreti ve damga vergileri ile birlikte bu maliyet kaçınılmazdır. Bunun yanı sıra kazanırsanız kazanç vergisi ve katma değer vergisi de ödenecektir.

Taksiler veya diğer sektörlere dönelim. Alım-satım işlerinde büyük oranda bir fiyat artışı olacağını düşünmüyorum. Ancak özellikle hizmet sektöründe, özellikle taksi alanında bazı değişiklikler meydana gelebilir. İstanbul'daki taksi ücretleri diğer şehirlerle kıyaslandığında oldukça düşük durumda. Toplu taşıma ücretleriyle benzer seviyelerde seyrediyor. Büyükşehir Belediyesi’nin UKOME toplantılarıyla ilgili yeni düzenlemeler yapılması muhtemel. Şöyle ki; eğer bir yere gittiğinizde 200 TL taksi ücreti ödediyseniz, bu ücretten gerçek usul kapsamında taksici KDV ödemesi gerekecektir. Bu durumda taksicinin devlete ödeyeceği miktar yaklaşık 35 TL olacaktır. Dolayısıyla, taksicinin elinde kalan miktar 200 TL'den 165 TL olacaktır. Bu tutardan da ek olarak gelir vergisi ödeyecektir. Sonuç olarak, eline geçen para 200 TL'den 130 TL'ye düşecektir. Şimdi bunun ne kadarını akaryakıta, ne kadarını amortismana harcayacağını düşünmekte fayda var.